ΑΓΡΥΠΝΙΑ ΕΙΣ ΜΝΗΜΗ ΑΓΙΟΥ ΑΡΣΕΝΙΟΥ ΚΑΠΠΑΔΟΚΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΠΑΤΡΟΣ ΓΕΡΟΝΤΑ ΠΑΙΣΙΟΥ ΤΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΗ

 

Πανηγυρικά εορτάστηκε η μνήμη του Αγίου Αρσενιου του Καππαδοκη με ιερά αγρυπνία που τελέσθηκε στον ιερό ναό Γενέσιον Θεοτόκου  Ναυπλίου .Την ιερά αγρυπνία τέλεσε ο Αρχιμανδρίτης Χρυσόστομος Παπουλεσης ιεροκήρυκας της μητροπόλεως Αργολίδας παρουσία των ιερέων πατήρ Ελευθερίου και πατήρ Διονυσίου (ιερέως ναου Παναγίας).Στον ιερό ναό υπάρχει τεμάχιο ιερού λειψάνου του Αγίου Αρσενιου όπου και τέθηκε προς προσκύνηση χαρακτηριστικό το πλήθος του κόσμου που παρακολούθησαν την ιερά αγρυπνία και κυρίως νεα παιδιά μιας και ο άγιος Αρσένιος ήταν ο πνευματικός πατέρας  του γέροντος Παισιου του Αγιορείτη .Στο τέλος της ιερας αγρυπνίας ο ιερέας του ναου αναφέρθηκε μεταξύ άλλων για τα πολλά θαύματα που έχει επιτελέσει ο άγιος Αρσένιος και στην πόλη του Ναυπλίου χαρακτηριστικό πριν μερικές εβδομάδες ένα ζευγάρι από την Σερβία που ζουν μόνιμα στην Ελλάδα επισκέφτηκαν τυχαία τον ναό της Παναγίας στο Ναύπλιο ο ιερέας του ναου παρατήρησε την κοπέλα να κλαίει συνεχώς και αφού την ρώτησε τι έχει εκείνη του αποκάλυψε ότι είναι δυο χρόνια παντρεμένη και δεν μπορεί να κάνει πεδι ...ο ιερέας αφού τις έδωσε να προσκυνήσει το ιερό λείψανο του Αγίου Αρσενιου ...Πριν λίγες ημέρες το ζευγάρι τηλεφώνησε στον ιερέα και του ανακοίνωσε ότι η κοπέλα είχε  μεινει   εγκυος!!!

Ο ΒΙΟΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΑΡΣΕΝΙΟΥ ΤΟΥ ΚΑΠΠΑΔΟΚΟΥ

Γέννηση - ανατροφή:
Ο Όσιος πατήρ Αρσένιος Χατζεφεντής, ο νεοφανής Άγιος, γεννήθηκε γύρω στα 1840 στο χωριό Φάρασα ή Βαρασιό της Καππαδοκίας, στην περιοχή της Νοτιοανατολικής σημερινής Τουρκίας. Το χωριό αυτό, με μοναδικό λαϊκό πολιτισμό έως την ανταλλαγή (πληθυσμών), ήταν το Κεφαλοχώρι μιας ομάδας έξι χωριών της επαρχίας Φαράσων και είχε τότε τετρακόσιες οικογένειες με Ορθόδοξους Ρωμιούς και μια Τουρκική ...;
Ήταν μεταλλουργική κωμόπολη, στην άγρια περιοχή των βουνών του Αντίταυρου. Οι γονείς του ήταν πλούσιοι από αρετές και μέτριοι από υλικά πράγματα, κατά τον μακαριστό Αγιορείτη π. Παΐσιο, που ήταν βαφτιστικός του! Ο δάσκαλος πατέρας του, ονομαζόταν Ελευθέριος και μετά το προσκύνημα στους άγιους Τόπους, Χατζηλευτέρης. Το επώνυμό του ήταν Αννητσαλήχος και το παρατσούκλι του Αρτζίδης. Η μητέρα του λεγόταν Βαρβάρα, το γένος Φράγκου ή Φραγκόπουλου, με το παρατσούκλι Τσαπάρη.
Είχαν αποκτήσει δυο παιδιά, τον Βλάσιο και τον Θεόδωρο (π. Αρσένιο). Σε μικρή ηλικία έμειναν ορφανά, πρώτα απ'; τον πατέρα τους και λίγο αργότερα κι απ'; την μητέρα τους. Τα προστάτεψε η αδελφή της μητέρας τους, στα Φάρασα ...;
Οικονόμησε όμως ο Θεός τα πράγματα έτσι, ώστε από μικρός ο Θεόδωρος να πάρει την απόφαση να γίνει μοναχός, ύστερα από τη σημαδιακή σωτηρία του από βέβαιο πνιγμό στον χείμαρρο Εβκάση! Επειδή παρών στην σωτηρία του ήταν και ο ηθικός αυτουργός, μεγαλύτερος αδελφός του Βλάσης, οικονόμησε ο Κύριος να επηρεαστεί κι αυτός, οπότε έγινε μεγάλος ψάλτης της βυζαντινής μουσικής.
Σπουδές:

Τον Θεόδωρο έστειλε η θεία του στην πόλη Νίγδη για να μορφωθεί. Εκεί τον προστάτευε η αδελφή του πατέρα του, που εργαζόταν ως δασκάλα. Όταν τέλειωσε εκεί, η δασκάλα θεία του φρόντισε με συγγενείς τους στη Σμύρνη, να συνεχίσει εκεί τις σπουδές του. Κάθε φορά που πήγαινε στα Φάρασα για διακοπές, μάζευε τα μικρά παιδιά να τα μάθει κάποια γράμματα, αφού δάσκαλος πήγαινε στη χάση και τη φέξη του ...; Τούρκικου φεγγαριού!
Πριν φύγει όμως για τα η Σμύρνη, περνώντας απ'; τα Φάρασα η προστάτιδα θεία του εκεί, προσπάθησε να τον ...; παντρέψει, χωρίς να τον ρωτήσει, με την κόρη του Αμπάρογλη, την Βασιλική, η οποία δεν δεχόταν, γιατί τον έλεγε ...; καλόγηρο!!!
Γι' αυτό την άλλη μέρα φεύγει για την Σμύρνη. Εκεί έμαθε καλά και τα Ελληνικά γράμματα και τα εκκλησιαστικά, αλλά και τα Αρμενικά και Τουρκικά, καθώς και λίγα Γαλλικά! Τελειώνοντας τις σπουδές του το 1866 (26 ετών), πέρασε απ'; τα Φάρασα και τη Νίγδη, όπου αποχαιρέτησε τις θείες του.
Μοναχός Αρσένιος, δάσκαλος και κληρικός:
Την ίδια χρονιά (1866) κοινοβίασε στην Ιερά Μονή Φλαβιανών (Ζιντζί-Ντερέ) του Τιμίου Προδρόμου. Εκεί σύντομα κάρηκε μοναχός, με το όνομα Αρσένιος. Την εποχή εκείνη όμως είχαν ανάγκη από δασκάλους, οπότε ο Μητροπολίτης Παΐσιος ο Β΄ τον χειροτόνησε διάκονο και τον έστειλε στα Φάρασα, για να μάθει τα εγκαταλειμμένα παιδιά γράμματα! Τα έξι ελληνικά μικρά χωριά οι Τούρκοι τα ήθελαν στην αγραμματοσύνη, γι' αυτό ο π. Αρσένιος, επειδή δεν βρισκόταν άλλος δάσκαλος δέχτηκε να θυσιάσει την μοναχική του ησυχία ...;
Στο σχολείο δεν είχε θρανία, αλλά δέρματα από κατσίκες κι έτσι οι Τούρκοι νόμιζαν ότι μάθαινε τα παιδιά να ...; προσεύχονται! Άλλες φορές τα πήγαινε στο ξωκλήσι της Παναγιάς στη θέση Κάντσι, μέσα σε μια σπηλιά.
Όταν έγινε τριάντα χρονών, το 1870, χειροτονήθηκε στην Καισαρεία πρεσβύτερος, με τον τίτλο του Αρχιμανδρίτη, και πήρε και την ευλογία του πνευματικού. Στη συνέχεια πήγε στα Ιεροσόλυμα για προσκύνημα και έκτοτε οι Φαρασιώτες τον φώναζαν Χατζεφεντή.
Όταν έκανε εράνους στα κοντινά χωριά, ο βαθύτερος στόχος του ήταν η επαφή με Έλληνες Χριστιανούς, ώστε να τους τονώνει το ηθικό! Πάντως με τα χρόνια, όχι τόσο η ασκητική και αγαπητική του στάση, όσο η γεμάτη θεία χαρίσματα ζωή του, τόνωνε τους πιστούς.
Ιατρός των ασθενών και προστάτης των χριστιανών:
Όταν του έφερναν αρρώστους, ποτέ δεν τους εξέταζε, αφού δεν ήταν γιατρός. Αντίθετα, τους διάβαζε, και η χάρη του Θεού τους γιάτρευε. Ποτέ δεν εξέταζε αν πρόκειται για Χριστιανό ή Τούρκο. Οι Τούρκοι λοιπόν, όχι μόνο έφερναν και τους δικούς τους αρρώστους, αλλά καταλάβαιναν την αξία της Ορθοδοξίας, γι' αυτό την ευλαβούνταν!!!
Είναι γεγονός πως και για τους χριστιανούς στήριγμά τους δεν ήταν τόσο τα Ορθόδοξα κηρύγματά του και τα παρήγορα λόγια, όσο η αυστηρή άσκηση στον εαυτό του, και η γεμάτη αγάπη προς τους άλλους ζωή του.
Ο Άγιος Αρσένιος όταν βάπτιζε τον π. Παΐσιο, μικρό στα Φάρασα, απαίτησε από τους γονείς του να δοθεί το δικό του όνομα Αρσένιος και όχι το όνομα Χρήστος του παππού του. Είπε χαρακτηριστικά, με προφητικό νόημα: «Εσείς καλά θέλετε να αφήσετε άνθρωπο στο πόδι του παππού, εγώ δεν θέλω να αφήσω καλόγηρο στο πόδι μου;»
Ασκητικός:
Ο Όσιος, ενώ ήταν επιεικής στους άλλους, ήταν πολύ αυστηρός με τον εαυτό του. Ζούσε με ελάχιστα πράγματα. Κοιμόταν καταγής και απλά για συντήρηση. Δύο φορές την βδομάδα ήταν έγκλειστος στο κελί του για εσωτερική νήψη, μελέτη βιβλικών και πατερικών κειμένων, βίους αγίων και προσευχή ιδιαίτερη. Οι δύο αυτές ημέρες αγίαζαν και καρποφορούσαν τις άλλες πέντε ημέρες της εβδομάδας!!! Πολλές φορές την αγιότητά του την έκρυβε με σαλότητες. Πάντως και αυτή η συμπεριφορά απέβλεπε στο να βοηθήσει τους άλλους για μετάνοια!
Το σπίτι του ήταν ετοιμόρροπο, όπου δεχόταν τους ...; ασθενείς και δίπλα είχε ένα μικρό ατομικό κελί με πάτωμα από ...; χώμα!!! Στο ανατολικό μέρος είχε ένα ράφι και πάνω εικονοστάσι με αρκετές εικόνες, όπου έκαιγε ακοίμητο κανδήλι! Κάτω απ'; αυτό ήταν πάντα ένα δέρμα, όπου γονατιστός προσευχόταν. Πιο πέρα ένα ράφι φιλοξενούσε τα αγαπημένα του βιβλία.
Παρ' ότι το κελί του ήταν μέσα στο «κόσμο», αυτός κατόρθωνε τελικά να ζει εκτός του «κόσμου». Το τυπικό του, να μένει έγκλειστος Τετάρτη και Παρασκευή με απόλυτη άσκηση, ήταν το ανθρώπινο όπλο του. Αν κάποιος άρρωστος τύχαινε να τον επισκεφτεί τότε, τον δεχόταν, αλλά με απόλυτη σιωπή!!!
Γι' αυτό αυτές τις δυο μέρες δεν τραβούσε πάνω του τις Ουράνιες δυνάμεις και χαρίσματα, αλλά τον τραβούσαν και αυτόν πάνω στους ουρανούς αγγελικές δυνάμεις, όπως γράφει ο π. Παΐσιος!!!


Το τέλος του:
Ύστερα από την Μικρασιατική καταστροφή (1922) ο π. Αρσένιος παρέμενε στα Φάρασα ως τις 14 Αυγούστου του 1924. Τότε τον ανάγκασαν οι Τούρκοι να ακολουθήσει το ποίμνιό του κατά την ανταλλαγή των πληθυσμών ...; Μετά από πολλές ταλαιπωρίες έφτασαν με καράβι στον Άγιο Γεώργιο Πειραιά και χαρούμενοι γιόρτασαν την μεγάλη μέρα του Σταυρού (14 Σεπτεμβρίου 1924).
Ήταν πλέον ογδόντα χρονών όταν έφτασε στην Κέρκυρα. Έζησε μόνο δύο βδομάδες στο Κάστρο της Κέρκυρας και λειτούργησε δύο φορές, στον Ι. Ναό του Αγίου Γεωργίου και μία εβδομάδα στο Νοσοκομείο, λόγω της ηλικίας και κυρίως των κακουχιών. Κοιμήθηκε στις 10 Νοεμβρίου του ίδιου έτους.
Ο γέροντας εννοείται ότι δεν είχε περιουσία να αφήσει. Μερικά τριμμένα βιβλία έμειναν στον φθαρτό τούτο κόσμο. Όταν το έμαθαν οι Φαρασιώτες ήταν όλοι απαρηγόρητοι, παρ' ότι τους είχε προετοιμάσει. Συγκεντρώθηκαν πολλοί και έκαναν μεγαλοπρεπή κηδεία, στην οποία μετείχαν και πολλοί ντόπιοι.


Τάφηκε στο κοιμητήρι της Κέρκυρας μαζί με τους Ιερωμένους νεκρούς. Τα πνευματικά του παιδιά, του έβαλαν πάνω στον τάφο μαρμάρινη πλάκα με το όνομά του γραμμένο.

ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ

Ι.ΝΑΟΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΝΑΥΠΛΙΟΥ
ΝΑΥΠΛΙΟ- ΝΤΙΑΝΑ ΑΝΤΩΝΑΚΑΤΟΥ ΑΘΗΝΑ 1988
(ΝΑΥΠΛΙΟΝ Τουριστικός Οδηγός.-ΠΑΝΟΥ ΛΙΑΛΙΑΤΣΗ)

Ο Ι.Ναός Γενεσίου της Θεοτόκου Ναυπλίου , πίσω από το σημερινό Αρχαιολογικό Μουσείο(παλαιό οπλοστάσιο κατά την β’ ενετική κυριαρχία 1686-1715) είναι κτίσμα μεταβυζαντινό του 15ου αιώνα. Τρίκλιτη βασιλική χωρίς τρούλο, ξυλόστεγη, με τέσσερις κολώνες (συν δύο επάνω από τον δυτικό τοίχο, σύνολο έξι κολώνες) στο εσωτερικό της, που επιστέφονται από γύψινα, κορινθιακού ρυθμού κιονόκρανα. Τρισυπόστατος ναός, ο οποίος τιμάται στη μνήμη του Γενεσίου της Θεοτόκου. Πολλές εικόνες ιστορήθηκαν κατά την Επανάσταση του 1821 και λίγα χρόνια αργότερα. Ο νάρθηκας του Ναού πρέπει να έγινε μετά την απελευθέρωση, χωρίς να αποκλείεται και η προΰπαρξη του από τα χρόνια της Β' Ενετικής κυριαρχίας, την εποχή της ανακαίνισης του, 1708-1714. Το δυτικής τεχνοτροπίας ξυλόγλυπτο τέμπλο φιλοτεχνήθηκε το 1811. Το παλαιό κωδωνοστάσιο ανεγέρθηκε, όπως αναγράφεται στην σχετική επιγραφή, το 1907 με προσφορά της Αγγελικής, συζύγου του εφέτη Ν. Κωτσάκη, δωρητή της στήλης στην πλατεία Φιλελλήνων (1903). Κατά την εποχή της Β' Ενετοκρατίας ήταν ο κύριος Ορθόδοξος Ναός, δεδομένου ότι ο Άγιος Γεώργιος ανήκε στους καθολικούς, ενώ στην Αγία Σοφία μόλις το 1780 πρωτοδόθηκε άδεια από τους Τούρκους να λειτουργήσουν οι Ναυπλιώτες. Στην απογραφή της εκκλησιαστικής περιουσίας το 1696, στην ουσία μια απλή καταγραφή κατοικιών που διέμεναν οι οικογένειες των ενοριτών κάθε εκκλησίας, αναφέρεται ως η ενορία του παπά Βουρδούχα. Απογράφονται 12 οικογένειες συνολικού αριθμού ατόμων 46, όλες ξένων εποίκων. Ο ίδιος ο ιερομόναχος Βουρδούχας σημειώνει για την εκκλησία του ότι : «έχει αυτή η εκκλησία ενωρία καλήβια 12 φτιασμένα εις τόπον αυθεντικόν και κάθωνται όλων ξένη»Η Παναγία του Ναυπλίου είναι συνδεδεμένη με το μαρτύριο του Ναυπλιέως Νεομάρτυρος Αναστασίου που οι Τούρκοι τον βασάνισαν για την πίστη του στο Χριστό την πρώτη Φεβρουαρίου του 1655, στην ελιά που υπάρχει ακόμα στη βορινή πλευρά του ναού. Στην πλατεία της Παναγίας έχει στηθεί προσκυνητάρι ψηφιδωτό, έργο της γλύπτριας Ευδοκίας Παπαγεωργίου, δωρεά του συλλόγου των εν Αθήναις Ναυπλιέων Ό Ναύπλιος". Στον περίβολο της ιστορικής αυτής ελιάς, αλλά και από τον άμβωνα του ναού κήρυττε ο μεγάλος κεφαλλονίτης εκκλησιαστικός ρήτορας Ηλίας Μηνιάτης 1708-1714. Πίσω από την αψίδα του ιερού βρίσκονται τα μνήματα του Ιερέως του ναού Καμαριώτη και της μητέρας του πρωθυπουργού Ιωάννη Κωλλέτη.

' Η Παναγία τοϋ Ναυπλίου είναι συνδεμένη μέ τό μαρτύριο τοΰ Ναυπλιέως Νεομάρτυρος "Αναστασίου, πού οι Τούρκοι τόν βασάνισαν γιά τήν πίστη του στό Χριστό, τήν 1η Φεβρουαρίου 1655: έδώ κοντά, στην ελιά πού υπάρχει ακόμη στή βορινή τοϋ ναοϋ πλευρά. Στό Νέο Μαρτυρολόγιο «ό Σάπφειρος» καταγράφεται ό βίος καί τό μαρτύριο του ' Αγίου "Αναστασίου (Λαμπρυνίδου, Ή Ναυπλία, ό.π., ο. 99).
«Ό"Αγιος Νεομάρτυς "Αναστάσιος ό Ναυπλιώτης, ό έν Ναυπλίω μαρτυρήσας ένέτει ΑΧΝΕ, εις λεπτά τμηθείς τελειούται.
Αναστάσιε, συγκοπείς σαρκός μέλη,
άρτιος έσται έσχατη άναστάσει».


«Ούτος ό ευλογημένος ήτο γέννημα καί θρέμμα τοϋ Ναυπλίου καί ζωγράφος επιτή­δειος εις τήν τέχνην. ' Αρραβωνιάσθη δέ έκεΐ ενός χριστιανού θυγατέρα καί εις ολίγας ημέρας ήκουσε κάποια σφάλματα διά τήν άρραβωνιαστικήν του καί τήν παραίτησε. Οι δέ συγγενείς τής κόρης τοΰ έκαναν μαγικά διά νά τήν άγαπήση καί νά τήν πάρη. Όθεν εις ολίγον καιρόν ενέργησαν τά μαγικά καί εύγήκεν ό νέος άπό τόν νουν του καί έπεριπάτει ένθεν κάκεϊθεν.' Ο δέ θεός τόν έλυπήθη καί εις ολίγας ημέρας τοϋ έδωκε τήν ύγείαν του, καί ερχόμενος εις εαυτόν βλέπει ότι είναι Τούρκος καί έφόρει εις τήν κεφαλήν άσπρο σαρίκι· καί παρευθύς τό έρριψεν εις τήν γήν καί ήρχισε νά βοά μέ μεγάλην βοήν παρρησία μέσα εις τό πλήθος τών Τούρκων, έγώ χριστιανός ήμην καί χριστιανός είμαι καί χριστιανός θέλω είμαι. Οι δέ Άγαρηνοί. ώς τόν εϊδον πώς μετε-νόησεν. έτρεξαν επάνω του μέ μεγάλην όρμήν καί δέρνοντες καί οπρώχνοντες τόν έωερον εις τόν κριτήν, όστις έπασχεν μέ τρόπους απατηλούς, πότε κολακεύοντας, πότε άπειλοϋντας. διά νά τόν χωρίση τής πίστεως τών Χριστιανών, άλλ' ό μάρτυς εις ουδέν ταύτα έλογίαζεν. άλλ' έστεκεν ακλόνητος καί έλεγε παρρησία: «Δέν αρνούμαι έγώ τόν Κύριόν μου ' Ιησούν Χριστόν, τόν άληθινόν Θεόν, άλλα πιστεύω καί προσκυνώ αυτόν, ώς ποιητήν καί σωτήρα μου, τήν δέ ίδικήν σας πίστιν ουδέν ποσώς τήν χρειά­ζομαι, άλλα αποστρέφομαι καί σας καί τόν προφήτην σας». Ταϋτα άκουσας ό κριτής διέταξε νά τόν αποκεφαλίσουν, άλλ' οι Αγαρηνοί δέν τόν ήκουσαν άλλ' ευθύς όπου τόν εύγαλαν άπό τό κριτήριον ώρμησαν κατ" επάνω του, ώσποτε οι Ιουδαίοι εις τόν πρωτομάρτυρα Στέφανον, καί άλλοι μέ ξύλα. άλλοι μέ ξίφη. άλλοι μέ μαχαίρας έκατα-τρυπούσαν τό σώμα τοϋ μάρτυρος, έως ότου τό άκατάκΰψαν εις λεπτά κομμάτια. Καί ούτως έτελειώθη ό ευλογημένος Αναστάσιος καί έλαβε τοϋ μαρτυρίου τόν στέφανον, κα; τώρα άγάλλεται εις τόν χορόν των μαρτύρων εις δόξαν Πατρός, Υιού καί' Αγίου Πνεύματος».
Στην ίδια αρχαία τής Παναγίας ελιά, άλλα καί άπό τόν άμβωνα του ναού της, έδίδαξε ό μεγάλος ρήτορας ιεροκήρυκας τού Ναυπλίου ό Κεφαλονιτης ' Ηλίας Μηνιάτης. Τό 1848, όπως ήδη έχουμε άλλου γράψει, τροποποιείται ό οδός πού έρχεται άπό Δύση και «κατέναντι τοϋ νάρθηκος», καί ή εκβολή της διανοιγμένη θά πλησιάζει πιά προς τή βόρεια πλευρά της Παναγίας, γιατί πριν έκεϊ ήταν «στενωπός βορβορώδης», ακατάλληλη γιά πέρασμα των δικα­στικών υπαλλήλων καί τών ακροατών τών Δικαστηρίων πού στεγάζονταν τότε οτό Μεγάλο Τζαμί (Τριανόν). Τό ακροατήριο όμως τοϋ Μηνιάτη, διακόσια τόσα χρόνια πίσω, 1708-1714. φαίνεται νά μή διαθέτει τις Ίδιες ευαισθησίες ανέσεων, καθώς τόν ακούει νά έκωωνεΐ τους σπουδαίους λόγους του, στον ίδιο χώρο.

' Ο "Αγιος Νικήτας

Δέν έμεινε άπό τόν ναό αυτόν ούτε προσκυνητάρι. ' Ως ερείπιο περιγράφεται μέσα στά νοταριακά συμβόλαια έως τά μέσα τοΰ 19ου αι. Φαίνεται όμως ότι πολύ πιο πριν, όταν ό Καποδίστριας αποφάσισε τήν ευθεία χάραξη τοΰ δρόμου άπό' τό Διοικητήριο ως τήν πλατεία Συντάγματος, γύρω στό 1829, ό μικρός μάλλον ναός θά ήταν εμπόδιο. Δέν τόν έσωσε οϋτε ή γνωστή μας ευλάβεια τοΰ Κυβερνήτη. Καί ό "Αγιος Νικήτας, πού βρισκόταν στά μισά τοΰ Μεγάλου Δρόμου (Β. Κωνσταντίνου σήμερα) κατεδαφισμένος πιά, παραμένει σάν ένα ερείπιο - ορόσημο: σύνορο μέ τούτο ή εκείνο τό ιστορικό κτίσμα. Άπό τόν Λαμπρυνίδη γνωρίζουμε ότι ό "Αγιος Νικήτας ήταν κοντά στό αρχοντικό τοΰ προύχοντα τοΰ Ναυπλίου, στά τελευταία χρόνια της Τουρκοκρατίας, τοϋ Χασάν - μπέη: (Χασάν Τζιζαΐρ Μαντάλ - Όγλού, τοΰ «Τζεζαερλή»), Τό αρχοντικό αυτό κάνει εντύπωση στον Πουκεβίλ καθώς είναι, σ' αντίθεση μέ τά τουρκικά, ευρύχωρο, γεροχτισμένο, μέ ωραία σκάλα πέτρινη. Είναι πιθανόν νά ήταν κτίριο της Β'' Ενετοκρατίας, όπως πολλά άλλα πού διαμορ­φώθηκαν στην Β' Τουρκοκρατία σύμφωνα μέ τις τουρκικές αντιλήψεις. Τή βάση αυτής τής ωραίας σκάλας, τού Χαοάν-Πασά τοϋ Ναυπλίου, αποτελούσε στην εποχή τοΰ Λαμπρυνίδη μιά πλάκα ενεπίγραφη μέ λατινικούς χαρακτήρες, άγνωστο άπό ποϋ παρμένη. Εναι μιά αναθηματική επιγραφή: «Στον ανώτατο Διοικητή τοϋ Στόλου Φραγκίσκο Γκριμάνη, αυτόν πού διασφάλισε τήν πόλη μέ οχυρωματικά έργα, πού φιλόπονα τήν διακόσμησε μέ τό οίκημα τοΰ Συμβουλίου πού τήν πόλη έσίτισε ετήσια, πού μέ νόμους τήν διοργάνωσε, ή Ναυπλία εύχεται, κατά τό σωτήριο έτος 1708».

Ή Παναγίτσα.

Περνώντας τό φρούριο του Τόρου, στή δυ­τική στροφή γιά τήν Αρβανιτιά, ανεβαίνουμε λί­γα σκαλιά γιά νά φτάσωμε στό ναΐσκο τής Πα­ναγίτσας, πού αποτελεί συχνό τόπο προσκυνή­ματος τών Ναυπλιέων. 'Από δώ φαίνονται τό Μπούρτζι, ή Κίος, τό Κυβέρι, τό "Αστρος και ό κόλπος τοϋ 'Αργολικοϋ. Ή Παναγίτσα έχει υμνηθεί άπό πολλούς προσκυνητές, 'Αναπλιώτες και ξένους. Στό χώρο τοϋτο συγκλίνουν ή βυζαντι­νή κατάνυξη μέ τό πασίχαρο ελλαδικό φως.

Η Αγία Σοφία (10ου αιώνος)

Ανεβαίνοντας τήν όδό πού φέρει τό όνομα τοϋ ιστορικού του Ναυπλίου Μιχαήλ Λαμπρυνίδη, συναντοϋμε τό ναό τής αγίας Σοφίας.
' Η μοναδική βυζαντινή εκκλησία στό Ναύπλιο,πού διατηρήθηκε ώς σήμερα θεμελιωμένη κοντά στά ριζώματα τής Ακροναυπλίας. Μικρή κεραμοσκέπαστη βασιλική μέ τρού­λο οκτάγωνο, σέ σχήμα εγγεγραμμένου σταυρού, έχει επιχρισμένη τή δυτική της διώροφη πλευρά καί διώροφο στή ΒΔ γωνία ένα νεώτερο καμπαναριό. "Εχει καί ημικυκλικό ιερό, μέ δίλοβο παράθυρο. Άπό τό χώρο τής Αγίας Σοφίας έχει μετα­φερθεί στό Μουσείο ένα κιονόκρανο μέ ανάγλυφο κόσμημα. Μέ κάποια ιδιαίτερη σημασία γιά τους χριστιανούς τους τουρκοκρατούμενους, ή Άγια Σοφία. Γιατί τό 1780 έκεΐ πρωτοδόθηκε άδεια άπό τους Τούρκους νά λειτουργήσουν οί Ναυπλιώ­τες, υστέρα άπό πολλών χρόνων στέρηση τών θρησκευτικών ίεροπραξιών, μέσα στά όρια τής πόλης τους. (Μόνο στό σπηλαιώδες εκκλησάκι "Αγιοι Πάντες τής Πρόνοιας επιτρεπόταν νά εκκλησιαστούν).